Αριθμοί, Βρετανοί και άστεγοι

Ανήκω σε αυτούς που είδαν την εικόνα αστέγων στους δρόμους του Λονδίνου στην αρχή του. Ήταν κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και ξεκίνησε όταν η Θάτσερ έκοψε δεκάδες παροχές του κράτους πρόνοιας γνωρίζοντας ότι αυτό θα οδηγήσει πολύ κόσμο στο δρόμο αλλά, όπως είχε πει και κάποιος υπουργός της τότε, θα τους υποχρεώσει να βρουν δουλειά, λες και ήταν από χόμπι άνεργοι. Κι ενώ δεν έγινε από την μια μέρα στην άλλη, ξαφνικά κάποια στιγμή στα μέσα του ’80 η εικόνα αστέγου στη γωνιά ή σε κάποιο παγκάκι έγινε κομμάτι του Λονδίνου μαζί με τα λευκά βικτωριανά κτίρια και τους χαρακτηριστικούς τηλεφωνικούς θαλάμους.

Δεν θα κρίνω το τι είπε ο Εγγλέζος υπουργός της Θάτσερ τότε, την ίδια ηλίθια ακριβώς επιχειρηματολογία την έχουν υιοθετήσει υπουργοί και μη σε όλον τον κόσμο από το ’80 μέχρι και σήμερα, από όλες τις πλευρές του πολιτικού τόξου. Αυτό όμως που συνεχίζεται και από ότι φαίνεται δεν έχει βρει θεραπεία είναι η ύπαρξη αστέγων που ο αριθμός τους παρ’ όλη την «πρόοδο» υπερπαραγωγής και υπερκατανάλωσης, συνεχίζει να αυξάνεται. Αλλά ενώ ο αριθμός των αστέγων αυξάνεται και οι δικαιολογίες κυβερνήσεων και πολιτικών όσο πάνε και στερούνται περισσότερο σοβαρότητας, συνεχίζουν να βάζουν το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι όχι απλά αδιαφορώντας αλλά και συχνά λασπολογόντας χυδαία ακόμα και υποβιβάζοντας το πρόβλημα, κατηγορώντας τους αστέγους ότι η κατάσταση τους είναι …επιλογή.

Το πρόβλημα όμως υπάρχει. Στο Λονδίνο των σχεδόν 8,5 εκατομμυρίων κατοίκων – και μετά από τιτάνιες προσπάθειες από οργανώσεις και το κράτος την τελευταία δεκαετία που καταλάβανε ότι δεν μπορούν πια να κρύβουν το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι – αυτή τη στιγμή και σύμφωνα με στατιστικές που παρουσίασε πριν από λίγο καιρό η εφημερίδα Guardian, ο αριθμός των αστέγων στο Λονδίνο είναι στον ανησυχητικό αριθμό των 4.134 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου ανάμεσά τους και μικρού αριθμού παιδιών.

Με πολύ ωμότητα και κυνικότητα, στα όρια μιας υπερκαπιταλιστικής κοινωνίας, θα έλεγες ότι ο αριθμός δείχνει ότι προσπαθούν με σοβαρότητα να λύσουν το πρόβλημα και εδώ να τονίσω ότι αυτό γίνεται κυρίως από μη κυβερνητικές και διεθνείς οργανώσεις με λίγη βοήθεια από το κράτος.

Για το ρόλο των μη κυβερνητικών οργανώσεων – που στην Ελλάδα όπως πολλά άλλα πράγματα οι ίδιοι οι πολιτικοί εξευτέλισαν για να τα κονομήσουν – δεν χρειάζεται να πω τίποτα περισσότερο από το ότι το έργο τους είναι τεράστιο. Το κράτος – εννοώντας την κυβέρνηση – απλά έκανε την υποχρέωσή του βιτρίνα. Διέθεσε ένα χρηματικό ποσό στον συνολικό ετήσιο προϋπολογισμό και στο υπουργείο κοινωνικής πρόνοιας και ένιψε τας χείρας του. Ευτυχώς όμως το κράτος δεν είναι μόνο ο κάθε πρωθυπουργός που για να τα έχει καλά με τον Τραμπ αγοράζει αμερικανικά αεροπλάνα κόβοντας από την υγεία, την πρόνοια και την παιδεία, αλλά είναι και οι δήμαρχοι, οι κοινοτάρχες, οι τοπικοί άρχοντες, που τις περισσότερες φορές έχουν καλύτερη εικόνα και επαφή με την καθημερινή πραγματικότητα από τους καιροσκόπους πρωθυπουργούς, υπουργούς και βουλευτές. Για να μην παρεξηγηθώ, μιλάω για την Βρετανία ακόμα. Έτσι για παράδειγμα, ένα από αυτά που κάνουν για να βοηθήσουν είναι να «κατάσχουν» χωρίς στην πραγματικότητα να κατάσχουν, απλά υπενοικιάζουν με ένα ευτελές, εικονικό ποσό, εγκαταλελειμμένα σπίτια και κτίρια, συμπεριλαμβανομένων και κρατικών κτιρίων που δεν χρησιμοποιούνται ή δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν, και τα διαθέτουν σε αστέγους.

Τον τελευταίο καιρό, και αυτό το έμαθα από δήμαρχο του δυτικού Γιόρκσιρ που μας συνδέει φιλία ετών, – παρενθετικά σε ολόκληρη την περιοχή του Γιόρκσιρ υπολογίζεται ότι υπάρχουν αυτή τη στιγμή γύρω στους 80 αστέγους – έχει ξεκινήσει μια καινούργια συζήτηση που έχει να κάνει με περίεργο τρόπο με την οικονομική ανάπτυξη που υπήρξε μεταξύ 1995-2005. Όπως και στην Ελλάδα τότε, ήταν η εποχή των χρηματιστηρίων, η εποχή που όλα φαίνονταν ρόδινα και το χρήμα κυλούσε. Εκείνη την εποχή σε αντίθεση με το χρηματιστήριο που ανέβαινε, είχαν πέσει οι τιμές κατοικιών και γης. Έτσι πολλοί Βρετανοί αγόρασαν εκτάσεις και παλιές κατοικίες με σκοπό ή να οικοδομήσουν ή να διορθώσουν τα σπίτια που υπήρχαν. Αυτό βέβαια υπολογίζοντας ότι η καλή περίοδος θα συνεχιζόταν. Η περίοδος όμως των γαλακτερών αγελάδων του χρηματιστηρίου περάσανε, και στη Βρετανία γύρω στο 2005 (ήταν πολλά που συνδυάστηκαν, ακόμα και τα τρομοκρατικά χτυπήματα) και ξαφνικά όλα αυτά τα σπίτια που είχαν αγοραστεί για να αξιοποιηθούν έμειναν κλειδωμένα ή εγκαταλελειμμένα από τους ιδιοκτήτες τους μέχρι να ξανάρθουν οι καλύτερες μέρες. 2017 και οι καλύτερες μέρες δεν φαίνονται καν στον ορίζοντα, ειδικά έχοντας υπ’ όψη ότι το Brexit θα στοιχίσει πολύ ακριβά στους Βρετανούς. Έτσι εκτός από τις καλύτερες μέρες δεν φαίνεται στον ορίζοντα ούτε η αξιοποίηση αυτών των σπιτιών από τους ιδιοκτήτες τους. Αντίθετα, με τις φορολογίες όλο και να αυξάνονται και μπροστά στο Brexit όλοι να ξέρουν ότι θα αυξηθούν κι άλλο, πολλοί τοπικοί άρχοντες έχουν αρχίσει να κάνουν προτάσεις αγοράς ή υπενοικίασης αυτών των κατοικιών και κτισμάτων. Πολύ έξυπνα μάλιστα κάποιοι έχουν προτείνει στους ιδιοκτήτες, αυτοί που θα μετακομίσουν σε αυτά τα σπίτια να βοηθήσουν και στην βελτίωση τους, σε επισκευές, στο βάψιμο, ακόμα και σε οικοδομικές επισκευές. Και μάλιστα το κάνουν με την υποχρέωση να πληρώνουν οι ίδιοι τους λογαριασμούς ηλεκτρικού και νερού. Το κράτος στο πρόσωπο των τοπικών αντιπρόσωπων του ανταποδίδει με φορολογικές εκπτώσεις και βοήθειες.

Η άλλη ιδέα που είναι ήδη σε εφαρμογή μετά από μια πρωτοποριακή μελέτη από αρχιτέκτονες και μηχανικούς, είναι η κατασκευή κατοικιών από παλιά κοντέινερ. Στη φωτογραφία που ακολουθεί βλέπετε μια τέτοια κατασκευή σε προάστιο του Λονδίνου.

Φανταστείτε να δώσεις σε αυτούς τους ανθρώπους στέγη και την ευκαιρία ενός ασφαλούς ύπνου, ενός μπάνιου, ενός χώρου να μαγειρέψουν. Είναι σαν να τους ξαναδίνεις τη ζωή τους πίσω.

Και για να σας θυμίσω λίγο τους αριθμούς και φυσικά μιλάμε πάντα για Βρετανία. 4.134 στο Λονδίνο, Στο Μπράιτον 144, Στο Κόρνγουελ 99, Στο Μάντσεστερ 78, στο Λούτον 76, στο Μπέρμιγχαμ 55. Με απόφαση του 2015 η Βρετανική κυβέρνηση διέθεσε/διαθέτει 550 εκατομμύρια λίρες, γύρω στα 610 εκατομμύρια ευρώ, μέχρι το 2020, για να βρεθεί λύση στέγασης όλων των αστέγων.

Για την Ελλάδα, ναι, την Ελλάδα, που έχει πληθυσμό λίγο πιο πάνω από αυτόν του Λονδίνου, υπάρχουν πολλές και πολλές φορές αντίθετες στατιστικές με πολλές διαφορές. Οι Ελληνικές μη κυβερνητικές οργανώσεις μιλάνε για πάνω από 30,000 αστέγους, με το 71% από αυτούς μόνο στην Αθήνα. Αλλά εμείς για να είμαστε και «αντικειμενικοί» – ανάθεμά μας – ας πάρουμε τους αριθμούς που δίνει η ίδια η Ελληνική κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα λοιπόν με την ελληνική κυβέρνηση, ο αριθμός των αστέγων στην Ελλάδα είναι γύρω στα …9,000 άτομα. Αυτός είναι ο αριθμός που βγήκε από μια έρευνα που έκανε υπουργείο μεταξύ Μαρτίου 2015 και Μαρτίου 2016. Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονται και παιδιά ακόμα και σε βρεφική ηλικία και το 69% είναι στην Αθήνα.

Δεν θέλω να φανώ καχύποπτος αλλά αυτό μου θυμίζει ανακοινώσεις όλων, ανεξαιρέτως των κυβερνήσεων, για τον αριθμό συμμετεχόντων σε πορείες εναντίον τους. Είναι περίπου το ένα τρίτο της αλήθειας. Αλλά ας το παραβλέψουμε κι αυτό. Απλά κοιτάξτε τους αριθμούς, το Λονδίνο από μόνο του έχει 4.134 αστέγους και κράτος και οργανώσεις θεωρούν τον αριθμό ανησυχητικό. Στην Ελλάδα και σύμφωνα με δηλώσεις της ίδιας της κυβέρνησης ο αντίστοιχος αριθμός είναι 9.000 …περίπου, με γύρω στους 7.500 από αυτούς στην Αθήνα και …δεν φαίνεται να ανησυχεί κανένας. Βέβαια για το 2016 δώσανε 46.156 κουπόνια σουπερμάρκετ για τρόφιμα σε 8.996 άτομα (ούτε καν 9.000) συνολικής αξίας, πάντα κατά το κράτος, 1.85 εκατομμυρίων ευρώ.

Αυτοί οι αριθμοί δεν αφήνουν μόνο μια πικρή γεύση, αφήνουν πόνο για την ανικανότητα όλων των ελληνικών κυβερνήσεων και πολιτικών να πληρώσουν την πιο απλή και βασική τους υποχρέωση, αυτήν μάλιστα που ορκίστηκαν να υπηρετούν πριν αναλάβουν καθήκοντα, να υπηρετήσουν, να φυλάξουν και να προφυλάξουν τον ελληνικό λαό. Αν η Βρετανία βρίσκει τον αριθμό των αστέγων της ανησυχητικό η Ελλάδα θα έπρεπε να τον θεωρεί τρομακτικό, οδυνηρό, καταστροφικό. Αλλά στην Ελλάδα πολιτικοί και ΜΜΕ έχουν άλλα προβλήματα, θα βγούμε στις αγορές και με τι επιτόκιο βγήκαμε; Φοράει κάλτσες ο Ποταμάκης και τι πίνει και δεν μας δίνει ο Κούλης. Τι είπε ο Σπαλιάρας και ποιοι θα είναι στο σερβάϊβορ του χρόνου;

Το θέμα είναι από αυτά που δεν ξέρω τι άλλο να γράψω, πέραν του …ξαναδιαβάστε τους αριθμούς, βοηθήστε όπως μπορείτε και όπου μπορείτε και τουλάχιστον όσοι μπορείτε αποδείξτε ότι έχετε συνείδηση μιας και αυτοί που μας «κυβερνούν» δεν έχουν.