Στις 19 Οκτωβρίου του 1814, γεννήθηκε στη Θήβα ο Θεόδωρος Βρυζάκης, ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα, θεμελιωτής της Σχολής του Μονάχου και από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ιστορικής ζωγραφικής.*
Γεννημένος μόλις επτά χρόνια πριν από την έναρξη της Επανάστασης, ο Θεόδωρος Βρυζάκης έζησε όλα την πορεία του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων μέχρι την ίδρυση του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Ο πατέρας του μάλιστα υπήρξε από τα πρώτα θύματα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και απαγχονίστηκε από τους Τούρκους τον Μάιο του 1821, λίγο μετά την κήρυξη της Επανάστασης.
Το 1832, σε ηλικία 18 ετών, ο Βρυζάκης μετανάστευσε στο Μόναχο. Ως γιος θύματος του Αγώνα, υπήρξε ο πρώτος υπότροφος που φοίτησε στο Ελληνικό Ινστιτούτο που είχε ιδρυθεί από τον πατέρα του Όθωνα, Λουδοβίκο Α’, με σκοπό την εκπαίδευση ορφανών παιδιών των αγωνιστών της Επανάστασης. Στη συνέχεια, το 1844, εισήχθη στην Ακαδημία του Μονάχου, λαμβάνοντας για τα επόμενα 11 χρόνια (μέχρι το 1855), την υποτροφία της ελληνικής παροικίας της βαυαρικής πόλης.
Ο Θεόδωρος Βρυζάκης μαθήτευσε δίπλα σε σημαντικούς Γερμανούς εκπροσώπους του ρομαντικού γερμανικού φιλελληνισμού και μέσα από αυτό το ύφος έμελλε να γνωρίσει και να ερμηνεύσει την Ελληνική Επανάσταση. Δάσκαλοί του υπήρξαν οι, Carl Wilhelm von Heideck, Heinrich von Mayer και κυρίως ο Peter von Hess, που άσκησε και τη μεγαλύτερη επιρροή στη ζωγραφική του. Επηρεασμένος από το ύφος και την τεχνική των δασκάλων του, το 1848, ο Βρυζάκης επέστρεψε για 3 χρόνια στην Ελλάδα και ζωγράφισε μια σειρά πινάκων μνημειακού μεγέθους, με ιστορικά θέματα της Επανάστασης και προσωπογραφίες Ελλήνων αγωνιστών. Οι συνθέσεις του, “τελετουργικές, σκηνοθετημένες και με επιμελημένο ύφος, μαρτυρούν τον επίσημο ιδεολογικό ρόλο του έργου του”.
Το 1855, συμμετείχε στην Διεθνή Έκθεση του Παρισιού με το έργο του Η Έξοδος του Μεσολογγίου, λάδι σε μουσαμά, διαστάσεων 169 εκ. Χ 127 εκ. Αυτόν τον πίνακα, ο ζωγράφος τον αντέγραψε τουλάχιστον δύο φορές. Δύο από τους πρωτότυπους πίνακες καταστράφηκαν στην μεγάλη πυρκαγιά του Μεσολογγίου, το 1929 και το τρίτο πρωτότυπο διασώζεται σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου. Ο ίδιος πίνακας κυκλοφόρησε και σε λιθογραφίες, ήδη από το 1856.
Κατά τη διετία 1861–1863 ταξίδεψε στην Αγγλία και αγιογράφησε στο Μάντσεστερ, την ελληνική εκκλησία του Ευαγγελισμού. Το 1867, πήρε μέρος στην έκθεση του Del Vecchio της Λειψίας, με τα έργα του, Η Έξοδος του Μεσολογγίου, Γιωργάκης Ολύμπιος, Ο Λόρδος Βύρωνας στο Μεσολόγγι και Ο Όρκος της Αγίας Λαύρας.
Πέθανε στο Μόναχο, στις 6 Δεκεμβρίου του 1878 και κηδεύτηκε στο τότε Α΄ Νεκροταφείο της πόλης. Με την διαθήκη του, άφησε κληρονομιά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όλα τα έργα τού ατελιέ του καθώς και 760 μάρκα για την επισκευή της οροφής της ελληνικής εκκλησίας του Σωτήρος, στο Μόναχο.
Ένα από τα σημαντικότερα έργα του είναι ο πίνακας με τίτλο, Η Ελλάς Ευγνωμονούσα, που βρίσκεται τοποθετημένο στο πρωθυπουργικό γραφείο του Μεγάρου Μαξίμου.
*Με τον όρο ιστορική ζωγραφική καλείται η μετεπαναστατική ζωγραφική που όφειλε να απομνημονεύει, να εξυμνεί, να εξιδανικεύει και να προβάλλει τον Αγώνα. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο, η ιδανική εικόνα της Επανάστασης θα μπορούσε να εκπληρώσει τους πολλαπλούς σκοπούς της: να προβάλλει τον ηρωισμό και την υπέρτατη θυσία ως ηθικό πρότυπο και αδιάσειστο άλλοθι ιστορικής συνέχειας, χρησιμεύοντας παράλληλα και ως όπλο ιδεολογικής προπαγάνδας.
Πηγή: Εθνική Πινακοθήκη, Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Τέσσερις Αιώνες Ελληνικής Ζωγραφικής από τις Συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης και του Ιδρύματος Ευριπίδη Κουτλίδη, εκδ. Εθνικής Πινακοθήκης και Μουσείου Αλ. Σούτζου, Αθήνα, 2000
Ovi Greece 