Τη Δευτέρα 7 Νοεμβρίου, ξεκινάει στο Μαρακές του Μαρόκο υπό τον ΟΗΕ, η 23η συνδιάσκεψη για την αλλαγή του κλίματος και φυσικά, πρόκειται να συμμετάσχουν όλα τα κράτη μέλη του οργανισμού. Αυτή η ιστορία ξεκίνησε το 1995, όταν πια υποχρεώθηκαν όλοι να παραδεχθούν, ότι κάτι συμβαίνει με το κλίμα της Γης και τέλος πάντων κάτι πρέπει να γίνει με αυτό το θέμα. Στη συνέχεια, εξελίχθηκε ως το όργανο που προετοίμαζε μια συμφωνία μεταξύ των μελών, η οποία και ήρθε το 1997 στο Κιότο και συνεχίστηκε ως το όργανο που παρακολουθεί την πραγματοποίηση των στόχων που ορίστηκαν με το πρωτόκολλο του Κιότο. Αυτή είναι η θεωρία.
Στην πράξη όμως τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Από την αρχή και με πρωτοστατούσες τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Αυστραλία, τις χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη συμβολή στην καταστροφή της ζώνης του όζοντος με τις ανεξέλεγκτες εκπομπές αερίων από την επίσης ανεξέλεγκτη βιομηχανία τους, υπήρξαν πολλά προβλήματα με τη συμφωνία και κατά περιόδους αυτές οι χώρες συμφωνούσαν ή διαφωνούσαν, ανάλογα με τα επιμέρους συμφέροντα που τις κυβερνούσαν. Την περίοδο μάλιστα Μπους, η κυβέρνηση των ΗΠΑ σχεδόν αρνήθηκε ότι υπάρχει θέμα αλλαγής του κλίματος.
Η περίοδος Ομπάμα στις ΗΠΑ σήμανε και μια αλλαγή προς την αντιμετώπιση της συμφωνίας του Κιότο, αλλά αυτή ήταν μια αλλαγή με πολλά «αλλά». Ναι μεν δεχόμαστε ότι υπάρχει το πρόβλημα, ναι δεχόμαστε ότι πρέπει να περιοριστούν οι εκπομπές αερίων, αλλά μην το παρακάνουμε και χάσουν από τα μερίσματά τους οι μέτοχοι της βιομηχανίας που χρηματοδοτεί και τις εκλογικές καμπάνιες μας. Και μη νομίσετε ούτε καν στο ελάχιστο ότι τα πράγματα θα είναι καλύτερα, αν στις 8 Νοέμβριου εκλεγεί η Χίλαρι. Θα είναι καλύτερα από το να είχε εκλεγεί ο τελείως πουλημένος σε ιδιωτικά συμφέροντα και φασίστας Τραμπ, αλλά και η Χίλαρι δεν είναι καλύτερη στη σχέση της με τα ιδιωτικά συμφέροντα.
Και το παράδειγμα με τις ΗΠΑ είναι απλά ενδεικτικό και πιθανώς το πιο εμφανές, αλλά οι ΗΠΑ είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου και πιθανώς ο πιο ισχυρός αρνητής της πραγματικότητας της αλλαγής του κλίματος και των επιπτώσεων που έχει στην ανθρωπότητα. Υπάρχουν δεκάδες άλλες χώρες, ακόμα και μέσα στην ΕΕ, που υποτίθεται ότι είναι από τους πιο θερμούς υποστηρικτές του πρωτοκόλλου του Κιότο. Φυσικά, δεν αναφέρομαι μόνο στη Βρετανία, που είναι πια με το μισό πόδι στην ΕΕ και που ποτέ δεν ένιωσε ότι ήταν και με τα δυο. Ακόμα και η Γαλλία ή Γερμανία ένιωθαν άβολα με το πρωτόκολλο και με τα μέτρα που απαιτούσε. Γι’ αυτό έγινε στο Παρίσι το 2015.
Το 2015 ήταν οριακό για πολλούς λόγους. Ήταν η ημερομηνία κλειδί για να αρχίσουν ένα-ένα τα μέλη του ΟΗΕ να πραγματοποιούν τους στόχους που είχε ορίσει το πρωτόκολλο του Κιότο. Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του Πρωτοκόλλου του Κιότο, οι βιομηχανικές χώρες συνολικά υποχρεούντο να μειώσουν τις εκπομπές των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου κατά 5,2% κατά μέσο όρο σε σχέση µε τα επίπεδα του 1990 και αυτά κατά τη διάρκεια της πρώτης «περιόδου δέσμευσης», που κάλυπτε τα έτη 2008 έως 2012. Στη συνέχεια θα έπρεπε να φτάσουν στα όρια του 8,5%.
Αυτό τώρα σήμαινε την ψήφιση μιας σειρά νόμων από την κάθε χώρα ξεχωριστά, ώστε να υποχρεωθεί η βιομηχανία να πάρει μέτρα για τη μείωση των εκπομπών κι αυτό το αργότερο μέχρι το 2012. Αυτά τα μέτρα σημαίνουν λεφτά και …μαντέψτε πόσοι από αυτούς έκαναν πραγματικότητα αυτά τα μέτρα. Και ναι, κάποιοι μπορεί να έκαναν τους νόμους ή τουλάχιστον όπως η ΕΕ – που σημαντικό, ήταν υποτίθεται ο πιο θερμός υποστηρικτής του πρωτοκόλλου – έβγαλε τις ανάλογες ντιρεκτίβες και οδηγίες προς τα μέλη της, αλλά … αλλά ο καθένας το ανέβαλε. Βλέπετε όλοι περίμεναν να δουν τι θα κάνουν οι Αμερικανοί και οι Αμερικανοί κάνανε εισβολή στο Ιράκ, πού τώρα χρόνος για τέτοια πράγματα; Αυτά είναι για γραφικούς οικολόγους. Αυτό το τελευταίο κρατήστε το.
Έτσι φτάσαμε στο Παρίσι το 2015. Το Παρίσι γιορτάστηκε από όλους σαν μια μεγάλη νίκη, που επιτέλους όλοι, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ, καταλήξανε σε συμφωνία που έβγαζε τους πάντες από την ουσιαστική απραξία και προχωρούσε μέσα στους στόχους, που υποτίθεται ότι είχε θέσει το πρωτόκολλο του Κιότο. Υποτίθεται. Στην πραγματικότητα ήταν ο μεγάλος συμβιβασμός κι ας το στολίζουν όσο θέλουν.
Έχω χρόνια που παρακολουθώ από κοντά αυτές τις συνδιασκέψεις και το 2013, στη συνδιάσκεψη της Βαρσοβίας, είχα πραγματικά αηδιάσει. Η χώρα η οποία κοροϊδεύει τον κόσμο με την ασύστολη κατάχρηση της Γης μέσω των ανθρακωρυχείων, οργάνωνε συνδιάσκεψη για την αλλαγή του κλίματος και όλοι συμμετείχαν σαν να μην συνέβαινε τίποτα. Στο Παρίσι πια, ένιωσα ότι είμαστε δέσμιοι της συνειδητής μας άγνοιας και άρνησης.
Το πρόβλημα είναι, ότι είναι εύκολο να μιλάς για την αλλαγή του κλίματος, να δείχνεις στον άλλο ότι δεν είναι φυσιολογικό να έχει πέντε Κατρίνες το χρόνο εκεί που είχε μια κάθε πέντε χρονιά ή δέκα τσουνάμια εκεί που δεν είχε κανένα και να το καταλαβαίνει, όταν αυτό που τον νοιάζει, είναι πόσες καλές μέρες θα έχει ο Δεκέμβρης. Και μάλιστα το πολύ χειρότερο, όταν εξηγείς ότι οι καλές ημέρες το Δεκέμβρη δεν είναι καθόλου καλό νέο. Πολύ περισσότερο δεν τον νοιάζει, όσο βλέπει τα ράφια του σουπερμάρκετ γεμάτα και την τηλεόραση να παίζει όμορφα ντοκιμαντέρ.
Αυτό που δεν καταλαβαίνει εύκολα ο άλλος είναι ότι η υπερκατανάλωση προϊόντων του πρωτογενή τομέα, η αλόγιστη υπερκατανάλωση φυσικών πόρων και η αύξηση του πληθυσμού της γης υποβάθμισε το φυσικό περιβάλλον, επιβάρυνε και έφερε βίαιη αλλαγή στο κλίμα και το χειρότερο, παίζουμε με πόρους που δεν είναι ανεξάντλητοι. Το γεγονός ότι τα ράφια των σουπερμάρκετ είναι γεμάτα με τόσα πολλά προϊόντα που πολλές φορές διαφέρουν μόνο στο όνομα, μόνο καλό δεν είναι και το γεγονός ότι τα μισά από τα ψώνια μας είναι στην ουσία άχρηστα προϊόντα που τα αγοράσαμε κάτω από την επήρεια διαφήμισης και στο τέλος σκοτώνουν την πρώτη ύλη, είναι καταστροφικό.
Ένα απλό παράδειγμα, υπερκατανάλωση υπάρχει αυτήν την στιγμή στη βενζίνη. Μην κολλάτε στο γεγονός, ότι αυτήν την στιγμή η Ελλάδα και γενικότερα οι Έλληνες περνάνε άσχημες στιγμές, που τους έχουν υποχρεώσει να αναθεωρήσουν πολλά τους έξοδα. Σκεφθείτε, πόσες φορές πήγατε με το αυτοκίνητο στο περίπτερο που είναι στα 200 μέτρα για να πάρετε τσιγάρα, αντί να περπατήσετε αυτά τα γ@μημένα 200 μέτρα που θα έκανε και καλό στην καρδιά σας. Οι Έλληνες μπορεί να το σκέφτονται αυτήν την στιγμή, αλλά ο Άγγλος, ο Γάλλος ή ο Αμερικανός και ο Βραζιλιάνος δεν το σκέφτονται. Το κάνουν και το κάνουν καθημερινά, ακόμα και για πιο μικρές αποστάσεις και για πιο γελοίους λόγους. Αυτό σημαίνει μια συνεχή υπερκατανάλωση της βενζίνης, από σημεία που έχουν ημερομηνία λήξης. Γιατί νομίζετε, ότι αυτήν την στιγμή και τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουμε τους πολέμους του πετρελαίου; Γιατί νομίζετε, ότι ακόμα κι ο Ερντογκάν είναι έτοιμος για οτιδήποτε, αρκεί να βάλει χέρι στα πετρέλαια των Κούρδων του Ιράκ ή σε αυτά του Αιγαίου;
Το 60% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου έρχεται από 10 χώρες στις οποίες κυριαρχούν η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία και οι ΗΠΑ, αλλά με το 31% να έρχεται από την Αραβική Χερσόνησο και τη Μέση Ανατολή. Το μυστικό που φροντίζουν να μη λένε δυνατά αυτές οι χώρες είναι, ότι τα αποθέματα πετρελαίου στη Μέση Ανατολή και την Αραβική Χερσόνησο έχουν ημερομηνία λήξης και είναι μέσα στα επόμενα 30-40 χρόνια. Γι’ αυτά των ΗΠΑ – παρόλο που υποτίθεται είναι επτασφράγιστο μυστικό – υπολογίζουν ότι η ημερομηνία λήξεως θα έρθει πολύ πιο σύντομα, πιθανώς μέσα στην επόμενη εικοσαετία κι αυτό αν βρεθούν κοιτάσματα στην Αλάσκα. Η διεθνής ένωση μηχανικών πετρελαίου πιστεύει, ότι το 2040 η παραγωγή σύμφωνα με τις τότε δυνατότητες και αποθέματα θα βρίσκεται στο 20% της σημερινής ποσότητας. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Ότι κατά το 2040 κι αν είστε γύρω στα 30, 40 ή 50 είναι μόνο σε 23 χρόνια και κάτι ψιλά, μάλλον θα το προλάβετε, οπότε αν δεν έχουν βρεθεί άλλοι τρόποι παραγωγής ενέργειας για να κινούνται αυτοκίνητα και τροχοφόρα, όχι στο περίπτερο δεν θα πηγαίνετε με το αυτοκίνητο, αλλά ακόμα και για να πάτε στη δουλειά σας θα χρειάζεστε ιππήλατο …αν υπάρχουν άλογα. Γιατί κι εκεί έχουμε πρόβλημα. Έχουμε ήδη φτάσει στο σημείο να υπάρχουν μόνο φωτογραφίες από κάποια μέλη του συνζωικού μας βασιλείου. Αλλά είπαμε, υπάρχει μια γενικότερη άρνηση και συνειδητή άγνοια στο θέμα περιβάλλον.
Προηγουμένως έκανα μια αναφορά στους γραφικούς οικολόγους. Η αλήθεια είναι, ότι εδώ και μια σαρανταετία έχει δημιουργηθεί ένα στερεότυπο για τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για το περιβάλλον, που είναι η καρικατούρα ενός χίπη, που είναι χορτοφάγος, καπνίζει αρειμανίως χασισάκι, μιλάει για την ανακύκλωση και πότε-πότε, φυτεύει και κανένα δεντράκι. Αυτή την εικόνα προσπάθησε να την αλλάξει η Πατρίτσια Κέλι στη Γερμανία και στα τέλη της δεκαετίας του ’70, δημιουργώντας το πρώτο κόμμα των πρασίνων και μιλώντας για έννοιες όπως «πράσινη οικονομία» και «οικολογική κοινωνική συνείδηση». Αυτά τότε θεωρήθηκαν χίπικες και αριστεροφερμένες αερολογίες, σήμερα έχουν ενσωματωθεί στις θέσεις όλων των κομμάτων, αριστεράς και δεξιάς. Δυστυχώς, τα στερεότυπα δεν έχουν εκλείψει (έχουν βοηθήσει και διάφοροι αερολόγοι που έγιναν οικολόγοι για τα 10 λεπτά διασημότητας) και συνεχίζουν να γίνονται εμπόδια σε όποια συζήτηση για το περιβάλλον. Αυτό όμως που αρνούνται να καταλάβουν όλοι, είναι ότι τα προβλήματα του περιβάλλοντος δεν αυξάνονται απλά προσθετικά, αλλά λογαριθμικά. Σε δυο χρόνια, τα προβλήματα δεν θα έχουν αυξηθεί 2% και σε τρία 3%, αλλά σε δυο χρόνια τα προβλήματα θα έχουν αυξηθεί κατά 5% και σε τρία κατά 10%. Το χειρότερο, η αναβολή και η άρνηση μεταθέτουν το πρόβλημα στην επόμενη γενιά. Και ναι μεν τα παιδιά του Τραμπ, της Χίλαρι και του Τσίπρα (γιατί θα αποτελούσε εξαίρεση ο Τσίπρας που σκέφτεται την ιδιωτικοποίηση του νερού;) έχουν εξασφαλίσει το οξυγόνο τους και το καθαρό νερό τους όπως και τα εγγόνια τους και τα δισέγγονά τους, αλλά τα δικά μας;
Το σημαντικό είναι ότι την άρνηση, τη συνειδητή άγνοια και τη μη συμμετοχή με δικαιολογία ότι αυτά είναι για γραφικούς οικολόγους, την εκμεταλλεύονται οι κάθε Τραμπ και Χίλαρι για να αδιαφορούν για την κλιματική αλλαγή και την επιβάρυνση της Γης μας, ώστε να κερδίζουν οι χρηματοδότες τους, εξασφαλίζοντας τα δικά τους παιδιά και εγγόνια και καταδικάζοντας τα δικά μας, σε μια ζωή που δεν θα θέλαμε να δούμε ούτε στους εφιάλτες μας.
Απόδειξη όλων αυτών ήταν ο συμβιβασμός στο Παρίσι και η ταπείνωση που βλέπω να έρχεται στο Μαρακές, όπου όχι μόνο θα επιβεβαιωθούν οι υποχωρήσεις, αλλά και κάτω από τη σκέπη της πολιτικής πίεσης – μάλιστα σε ένα κράτος δικτατορικό που παραβαίνει ανθρώπινα δικαιώματα (ναι και αυτά είναι θέμα περιβάλλοντος) – θα γίνουν καθεστώς, που θα αποτελειώσει το πρωτόκολλο του Κιότο σαν χαριστική βολή.
Κατά τα άλλα, φροντίστε οι περισσότεροι να βάζετε στο φατσοβιβλίο πινακιδούλες του τύπου «Τη Γη δεν την κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας, άλλα τη δανειζόμαστε από τα παιδιά μας», να κάνετε λάικ στον εαυτό σας και να αλλάζετε κανάλι στην τηλεόρασή σας…
Θάνος Καλαμίδας
Ovi Greece 